POZNAJ ZASADY CZYSZCZENIA DYWANÓW

Usuwanie zabrudzeń nierozpuszczalnych

Brud w pewnym uproszczeniu można podzielić na trzy kategorie: nierozpuszczal­ny, rozpuszczalny w wodzie i rozpuszczalny chemicznie. Badanie struktury brudu w wykładzinie wykazało, że blisko 80% zabrudzeń występujących w wykładzinie jest nierozpuszczalna. Wnioskując, odkurzanie na sucho jest jedynym właściwym sposobem usunięcia zabrudzeń nierozpuszczalnych. Jest to niezbędny element codziennej pielęgnacji wykła­dziny, jak i obowiązkowy zabieg poprzedzający czyszczenie, niezależnie od stosowanej metody. 

Dużym błędem jest uznanie, że odkurzanie wykładziny jest zbędne, ponieważ „brud i tak zostanie odessany w trakcie prania”.  To nie prawda! Ważny jest dobór odpowiedniego odkurzacza.

Najefektywniejsze są odkurzacze z wiru­jącą szczotką, która podczas pracy rozczesuje włókna wykładziny i unosi zabrudzenia zbyt ciężkie do ruszenia tradycyjną ssawką. Pod względem wygody pracy najlepsze są odkurzacze kolumnowe (z wirującą szczotką). Gdy brud zalega blisko osnowy lub runo jest mocno zbite, ważne jest połączenie odkurzania z zabie­giem podnoszenia runa specjalistycznym urządzeniem tzw. Pile Lifter. Odpowiednio dobrany sprzęt do odkurzania i podnoszenia runa opisany został w dalszej części artykułu.

Szczególnie należy zwrócić uwagę na obszar w okolicy wejścia do obiektu. Odkurzając w tym miejscu zwrócić uwagę czy w głębi wykładziny nie pozostały zabrudzenia. Można to zrobić rozchylając włókna wykładziny i zaglądając w głąb. Obszar wokół wejścia, a szczególnie wycieraczki tekstylne, trzeba odkurzać systematycznie nawet kilka razy dziennie. Jeżeli nie zadbamy o to, nastąpi kumulacja brudu. Efektem tego brud będzie przemieszczał się wewnątrz budynku lub pomieszczenia biurowego, co utrudni późniejsze sprzątanie.

Rozpuszczenie brudu

Kolejnym etapem po usunięciu na sucho zabrudzeń nierozpuszczalnych jest rozpusz­czenia brudu, który pozostał na wykładzinie. Rozpuszczanie brudu oznacza oddzielenie brudu od włókna, wytworzenie emulsji (zabrudzenia na bazie oleju), czy też „zmydlenie” tłuszczu. Typowe rozpuszczanie brudu ma miejsce w sytuacji niektórych zabrudzeń na bazie wody.

Jest to bardzo istotny etap usuwania brudu, w dużej mierze decyduje o skuteczności czyszczenia, a niestety często jest zaniedbywany. Celem rozpuszczania brudu jest oddzielenie go od włókna wykładziny. Na skuteczność tego etapu mają wpływ cztery czynniki: działanie chemiczne, temperatura, działanie mechaniczne oraz czas.

Działanie chemiczne

Zły dobór środków chemicznych, czyli detergentów połączonych z odpowiedni­mi dodatkami, spowoduje, że efekt mechanicznej erozji brudu pod wpływem czynników fizycznych i oddzielenie śladowych ilości brudu od włókna będzie niewielki. Trudno to nazwać profesjonalnym czyszczeniem.
Stosując środki chemiczne osiągamy:
• obniżenie napięcia powierzchniowego wody oraz oddzielenie brudu od włókna, 
• emulsyfikację zabrudzeń o charakterze oleistym,czyli mówiąc prościej, rozbicie tych zabrudzeń na drobne cząsteczki i wytworzenie zawiesiny, 
• zmianę tłuszczy w mydło, które następnie możemy rozpuścić w wodzie i wypłukać, 
• otoczenie cząstek brudu ładunkiem elektrostatycznym tak, aby zostały oddzielone od włókna i od siebie nawzajem. 
Opisane powyżej działanie chemii stanowi esencję profesjonalnego czyszczenia i po­zwala zrozumieć przyczyny, dla których udaje się nam usunąć brud z wykładziny lub ponosimy porażkę.

UWAGA! Wszelkie środki chemiczne stosowane do czyszczenia mogą powodować naruszenie koloru wykładziny, dlatego należy przed ich użyciem przetestować je na fragmencie wykładziny, który nie jest wyeksponowany. Zabronione jest używa­nie wybielaczy chlorowych i tlenowych, poza szczególnymi zastosowaniami i bez specjalistycznego przeszkolenia.

Temperatura

Wyższa temperatura wspomaga proces redukcji napięcia powierzchniowego, oraz wzma­ga działanie środków czyszczących. Empirycznie stwierdzono, że podniesienie tempe­ratury roztworu detergentu o 10°C podwaja skuteczność jego działania. Po podgrzaniu roztworu o kolejne 10°C uzyskujemy czterokrotne zwiększenie skuteczności chemii w stosunku do temperatury pokojowej. 
Jak można w praktyce uzyskać wyższą temperaturę? Poprzez rozpuszczanie kon­centratów w ciepłej wodzie oraz stosowanie maszyn ekstrakcyjnych z przepływowym ogrzewaczem. 
Czy wysoka temperatura nie szkodzi wykładzinie? Nie. Woda nie może przecież mieć temperatury wyższej niż 100°C (przy normalnym ciśnieniu), a jednocześnie w czasie na­trysku detergentu podlega schłodzeniu. Teoretycznie najwyższa temperatura roztworu na wykładzinie to ok. 97°C. Włókna syntetyczne ulegają zmiękczeniu w temperaturze 149°C (polipropylen) oraz 232°C (poliamid). Obróbka termiczna włókna następuje w tem­peraturze  127 do 204°C. W procesie barwienia kolor jest utrwalany w temperaturze 110°C, przy czym proces ten trwa od 45 do 75 min. Czy nadal martwicie się wpływem temperatury? Jeżeli tak, to niepotrzebnie. 
Czy ciśnienie, z jakim podaje się detergent może uszkodzić włókna? Nie. Należy jedynie zachować pewną ostrożność przy czyszczeniu wykładzin welurowych i nie sto­sować maksymalnego ciśnienia i temperatury jednocześnie. Uwaga ta tyczy się jedynie czyszczenia agregatami zamontowanymi na samochodzie, a nie elektrycznymi maszy­nami przenośnymi. Maksymalne ciśnienie stosowane w ekstrakcyjnym czyszczeniu wykładzin i dywanów to 35 barów. 

Działanie mechaniczne

Działanie mechaniczne jest istotne, aby chemia dotarła w sposób równomierny do każ­dego miejsca na wykładzinie oraz żeby wspomagać oddzielanie brudu od włókna. 
Najlepsze efekty daje użycie maszyn z wirującymi cylindrycznymi szczotkami typu CarpetCleaner™, ponieważ jednocześnie podnoszą, rozczesują runo i doskonale wspo­magają rozpuszczenie brudu. Tego typu maszyny są bezpieczne dla wszystkich rodza­jów wykładzin i większości dywanów. Pierwotnym ich zastosowaniem jest czyszczenie metodami „na sucho”, ale przy zachowaniu należytej staranności nadają się doskonale zarówno do wcierania presprayu, jak i czyszczenia metodą kapsułkowania. Alternatywą jest użycie maszyny dyskowej ze szczotką (miękką!) lub bonnetem. Przy czyszczeniu wykładzin zalecane są obroty od 150 do 200 obr./min.

Należy pamiętać że działanie maszyny jednotarczowej może uszkodzić wykładzin tkane, cięte tuftowane, płytki dywanowe oraz niektóre dywany. Szczególną ostrożność należy zachować przy czyszczeniu bonnetem, przeznaczonym do czyszczenia wykładzin supełkowych, igłowanych i flokowanych, w których nie istnieje ryzyko sfilcowania czy też rozkręcenia runa

Czynnik czasu

Znaczenie czasu w czyszczeniu jest często ignorowane, a przecież trudno sobie wy­obrazić, że brud, który kumulował się w wykładzinie przez wiele miesięcy (lat?) zostanie rozpuszczony w ciągu kilku sekund.

Najtrudniejszy do „ruszenia” jest brud pochodzący z substancji oleistych, które z biegiem czasu ulegają utlenianiu. W wyniku utleniania oleju powstaje twarda i odporna na dzia­łanie chemiczne i mechaniczne skorupa przypominająca zaschnięty lakier. Dodatkowo utlenione zabrudzenia oleiste ułatwiają przywieranie do włókna innego rodzaju zabrudzeń oraz trwale reagują z włóknami polipropylenowymi, powodując trudne do usunięcia prze­barwienia w żółtym kolorze. Do „przegryzienia się” przez utleniony olej potrzebne jest zastosowanie wszystkich opisanych powyżej czynników wspomagających, czyli mocnej chemii, temperatury, działania mechanicznego i czasu.

Dla większości środków detergentowych optymalny czas działania to  15 minut. W przypadku silnych zabrudzeń można ten czas wydłużyć, należy jednak zadbać, by runo nie wyschło całkowicie w trakcie rozpuszczania brudu, ponieważ jego późniejsze usunięcie będzie niezwykle trudne. Środki rozpuszczalnikowe działają zwykle szybciej, wystarczy więc odczekać około 3 minuty, zanim przystąpimy do usunięcia.

Usunięcie brudu

Po rozpuszczeniu brudu usuwa się go z wykładziny w różny sposób, w zależności od metody czyszczenia:

• Ekstrakcja. Brud jest wypłukiwany z wykładziny ekstraktorem, czyli urządzeniem natryskowo-ssącym. Ta metoda zapewnia najlepsze usunięcie brudu i ewentualnych pozostałości niepożądanych środków chemicznych.

• Szamponowanie. Po zakończeniu szamponowania maksymalną ilość piany wraz z brudem należy odessać z wykładziny. Należy do tego użyć odkurzacz do pracy na mokro wraz ze środkiem do redukcji piany. Pozostała część brudu zostaje usunię­ta po całkowitym wyschnięciu wykładziny i krystalizacji szamponu, poprzez dokładne odkurzanie na sucho.

• Kapsułkowanie. Podczas schnięcia brud jest zamykany w kapsułkach krystalizującego środka chemicznego i usuwany poprzez dokładne odkurzenie na sucho.

• Suche wiórki. Brud jest wchłaniany przez wiórki i usuwany z wykładziny wraz z nimi bezpośrednio po czyszczeniu za pomocą specjalnej przystawki lub poprzez odkurzanie po wyschnięciu wiórków.

• Bonnetowanie. Brud jest wchłaniany przez bonnet, który w trakcie czyszczenia więk­szej powierzchni należy regularnie płukać i odciskać.

• Sucha piana. Szampon krystalizuje wiążąc brud, który ostatecznie usuwany jest po­przez odkurzanie po całkowitym wyschnięciu wykładziny.

 Niezależnie zatem od metody czyszczenia, brud jest w jakiś sposób usuwany z wykła­dziny po uprzednim rozpuszczeniu. Stosując pewne uproszczenie we wszystkich przy­padkach możemy nazwać to „ekstrakcją brudu”.

Suszenie

Zalecane jest, aby w miarę możliwości wykładzina po czyszczeniu nie była eksploato­wana do momentu całkowitego wyschnięcia. Jest to podyktowane dużą wrażliwością wykładziny na ponowne zabrudzanie czy też deformację runa, w czasie gdy wykładzina jest wilgotna.

Po zakończeniu czyszczenia powinniśmy wykonać szereg czynności w celu stworzenia właściwych warunków schnięcia:

• Runo należy zaczesać w jednym kierunku, szczególnie w przypadku wykładzin tkanych oraz tuftowanych ciętych.

• Należy upewnić się, czy nóżki mebli nie spowodują przebarwienia bejcą w przypadku drewnianych lub rdzą w przypadku metalowych. W razie potrzeby należy pod nóżki podłożyć podkładki z folii PCV lub twardego styropianu. Jeśli meble mają cokoły, warto rozważyć postawienie ich na kostkach twardego styropianu, żeby wyeliminować ryzyko przebarwień i ułatwić cyrkulację powietrza.

• W pomieszczeniu należy zapewnić odpowiednią cyrkulację powietrza, usuwanie wilgot­nego powietrza, oraz ogrzewanie w celu przyspieszenia odparowywania. Największy wpływ na szybkość suszenia ma wilgotność powietrza.

  W przypadku metod opartych na krystalizacji suszenie jest szczególnie ważne, a jego przebieg wpływa na jakość krystalizacji, a w konsekwencji na końcowy efekt czyszczenia.

T o, co widzimy chodząc po wykładzinie lub dywanie nazywamy runem lub okrywą wierzchnią. Runo jest umocowane do osnowy, czy też inaczej mówiąc podłoża. Zarówno runo, jak i osnowa może mieć bardzo różną konstrukcję w zależności od rodzaju wykła­dziny.

Wykładziny. Czyszcząc wykładziny, staramy się wyczyścić runo, bez przemaczania osnowy. Przemoczenie osnowy może prowadzić do problemów takich, jak kurczenie, rozwarstwianie lub falowanie wykładziny. programy Utrzymywania Czystości powinny gwarantować takie dobranie zabiegów pielęgnacyjnych, aby nie dopuścić do zabrudzenia więcej niż 50% grubości runa, co gwarantuje usunięcie zabru­dzeń w trakcie czyszczenia dogłębnego, bez przemoczenia osnowy. 

Dywany. W przypadku dywanów czyszczenie może dotyczyć tylko runa i wygląda wtedy podobnie jak w przypadku wykładzin lub zarówno runa, jak i osnowy – mówimy wtedy o czyszczeniu na wskroś.

Tapicerki. Czyszcząc meble tapicerowane staramy się wyczyścić tkaninę obiciową w jak najmniejszym stopniu ingerując w piankę, która się pod nią znajduje. Mebel nigdy nie powinien być doprowadzany do stanu, w którym zabrudzona jest pianka. Jeśli nastąpiło zabrudzenie pianki, często niezbędne jest skorzystanie z pomocy tapicera, rozebranie mebla i osobne wypranie obicia oraz pianki, ponieważ dokładne wyczyszczenie pianki poprzez tkaninę obiciową jest niemożliwe lub bardzo pracochłonne.